Zaterdag 16 september 2023
Route: Groenland, Ittoqqortoormit
Overnachting: Ocean Albatros
Na de grijze regendag op zee gisteren, is het vandaag zonnig met prachtige blauwe luchten. Na het ontbijt gaan we aan wal in één van de weinige plaatsen van Groenland: Ittoqqortoormit. Daar moeten we even op oefenen. Eerst praten we fonetisch de crew na, pas na een tijdje snappen we daadwerkelijk wat we zeggen als we de plaatsnaam uitspreken. Voorheen heette Ittoqqortoormit Scoresbysund. Dat is een stuk makkelijker om uit te spreken.
Er is een kerk (natuurlijk) waar de dienst niet langer geleid wordt door een westerse dominee die speciaal daarvoor in het dorp gevestigd moet worden. De dienst wordt tegenwoordig geleid door een inwoner van het dorp die speciaal daarvoor getraind is in Reykjavik. Er is een peuterschool en basisschool, een weerstation waar om elf uur een weerballon de lucht in wordt gelaten.
Verder bestaat het dorp uit een verzameling primair gekleurde huizen. Vroeger gaf de kleur van het huis aan wat het beroep was van de bewoner of de functie van het gebouw. Een zoektocht op Internet leverde echter wat tegenstrijdige uitleg op.
Enerzijds is geschreven dat blauwe gebouwen voor post en telefonie waren, geel had betrekking op de gezondheidszorg (ziekenhuis, arts), groen was voor onderwijs, de kerk en politie. En rood was voor de winkels en handel.
Maar op de website van VisitGreenland stond: rood was voor kerk, school, leraren of overheidspersoneel. Geel was voor de gezondsheidszorg, groen voor elektriciteit, auto-reparatie bedrijven, telefonie, etc. En blauwe gebouwen waren visfabrieken, en zwarte waren politiebureau’s.
De souvenirshop is na een druk toeristenseizoen bijna door zijn voorraad heen. Ze hebben nog wel een verzameling tasjes, wanten en sjaals van dierlijk bont. IJsbeer? Zeehond? IJskonijn? We aaien de vachtjes, maar voelen geen aandrang om tot aanschaf over te gaan. We hadden de bewoners wel een koop gegund, maar vinden niets in de shop dat enigszins de moeite waard is.
Om tien uur worden de sledehonden gevoerd door een klein bruin gerimpeld mannetje. Hij voert de honden walrusvlees. Lekker zo te zien en te horen. Niet ver van Ittoqqortoormit blijkt een walruskolonie te verblijven en die voorziet de bewoners van vlees voor hun vele honden en misschien ook wel voor henzelf.
Het plaatselijke museum is niet zo’n publiekstrekker. We hebben het snel gezien. Het mooiste aan Ittoqqortoormit is de setting van de gekleurde huisjes in het imposante landschap. Het is leuk om er rond te lopen en het dagelijks leven te zien: veel sledes bij de deur, een rollator (!), trampolines voor de kinderen. Een speelkeukentje trekt mijn aandacht. Ik was als kind ook altijd buiten met Patricia zogenaamd eten aan het koken, soms op een echt vuur, soms kon je het echt eten maar meestal niet. Prutten noemden we dat. Veel huizen hebben een houten trap aan de gevel hangen, net onder het raam van de eerste verdieping. Waarschijnlijk om er zeker van te zijn om naar buiten te kunnen als de gewone deur op de begane grond is dicht gesneeuwd. Het dorp is zo klein dat alles prima te belopen is. De bewoners gaan vooral per quad naar waar ze naartoe willen: boodschappen doen, kinderen ophalen of wegbrengen, of gewoon rondjes rijden om toeristen te kijken. Eén vrouw zien we meerdere keren voorbij komen. Wij lopen een rondje, zij rijdt er meerdere.
We lunchen weer aan boord en in de middag varen we langs Liverpool Land naar het noorden. Er zijn twee lezingen, over de geologie van Groenland en over het noorderlicht. Wij wisselen de lezingen af met een frisse neus en uitzicht vanaf het dek op de kust waar we langs varen. We kijken uit op besneeuwde toppen, kale hellingen in verschillende kleuren met een paar ijsbergen ervoor.
Net voor de recap & briefing van zes uur is er even opschudding als één van de gidsen denkt een grote groep narwals in zee te zien. De recap wordt uitgesteld, de boot gekeerd, iedereen naar het dek. Het blijkt wel iets maar geen narwals helaas. Het is een grote groep harbourseals, ver weg, vrij onherkenbaar, zelfs met een verrekijker. Jammer, ik had heel graag narwals in het echt willen zien. Maar de spanning dat er misschien iets is en de hele opschudding was ook leuk.
Na het eten kakken we enorm in. Als er niet direct noorderlicht te zien is als het donker wordt, besluiten we vroeg naar bed te gaan. Rond half twee, als we allebei wakker zijn, zien we noorderlicht vanuit onze kamer. We hebben de gordijnen open gelaten en kunnen het vanuit bed zien. Beetje decadent wel. Sterk is het noorderlicht niet dus we vinden het niet de moeite om ons aan te kleden en naar buiten te gaan. We worden lui.
Frisse lucht
Tijdens de cruise staan wij vaak buiten op dek tijdens het varen. We genieten van het imposante landschap om ons heen en halen, tussen al het eten en lezingen door, even een frisse neus. Dat doen niet veel mensen. We treffen veelal alleen de rokers op het achterdek, waar een kleine plek is waar ze zich onder een overkapping in hun nicotine behoefte kunnen voorzien.
Roken is verder op boot strikt verboden. Dat wordt overal aangegeven met bordjes die over de hele wereld hetzelfde zijn. Hier op de boot zien we ook nieuwe bordjes: verboden te vapen. Die zijn nieuw voor ons! Maar we kunnen ze bijzonder waarderen. Deze stickers zouden ze in Nederland ook wel mogen introduceren wat ons betreft.
Zondag 17 september 2023
Route: Na Ittoqqortoormit varen we naar het noorden, langs Liverpool Land, de Davy Sund in en Kong Oscar Fjord. We varen een rondje om Ella Island, gaan daar aan wal en varen dan Vega Sund in, tot we niet verder kunnen bij een verzameling kleine eilandjes. Dan gaan we door Vega Sund weer terug.
Overnachting: Ocean Albatros
De wake up call van de expeditieleider is om half zeven. Onze wekker staat op zes uur. We varen door Kong Oscar fjord richting Ella Island. De zon komt op en piept af en toe over de besneeuwde toppen. We varen langs sedimentair gesteente (gisteren geleerd) met mooie lijnen, patronen en kleuren.
We gaan voor anker voor een basis van de Deense sledehonden reddingsunit en een oude nederzetting waar Laure Kock (jr of sr?) lang een onderzoeksstation had. Kock is een beroemde Deense arctische wetenschapper. We gaan in twee groepen aan land. We kunnen 1,5 uur aan wal blijven. Dat leek lang voor het kleine gebied waar we veilig voor ijsberen kunnen lopen. Maar we blijken als laatsten van onze groep terug naar de boot te gaan. De uitzichten zijn mooi, de rode huisjes fotogeniek. Vooral de mooie mosjes, stenen, het rood van de alpine bear berry en pluizen van de uitgebloeide wildemanskruid (pulsatilla) trekken onze aandacht.
Op het strandje waar we met de zodiac aankomen en vertrekken ligt een ingepakte boot op zijn kant, een paar containers zijn omgekeerd en er drijft een wooncabin in zee. Wat is hier gebeurd? Volgens Kim, de expeditie leider, is er in de buurt een grote ijskap afgebroken waardoor een tsunami is veroorzaakt die vervolgens met desastreuze gevolgen het kamp is ingerold. Kim heeft de ravage bij de autoriteiten gemeld. Als hij ze belt met de satelliet telefoon wordt zijn melding als dagelijkse informatie aangenomen. Dat verbaast hem. Maar twee uur later wordt hij teruggebeld. “Wat zei je!?” Bleek dat er vanochtend nog een boot van de National Park organisatie is geweest en toen was er niets aan de hand. De tsunami is dus nog maar heel kort geleden de baai binnen gerold. Bizar idee. Voor hetzelfde geld hadden wij met onze mede bootgangers daar op het strandje gelopen. Dan had onze ochtend en dag er heel anders uitgezien. Brrr, niet aan denken.
Na ons bezoek aan Ella Island wordt het anker gelicht en varen we Vega Sund verder in. Het is een mooi stuk varen, met aan beide kanten van de boot gekleurde gestreepte bergen met poedersneeuw op de toppen.
We stoppen voor een aantal kleine eilandjes waar de zodiacs te water gaan. We gaan zodiac cruisen in de hoop om wat beesten te zien. Wij zijn de laatste groep die te water gaat (na blauw, geel, groen, zijn wij de rode groep). De groepen voor ons hebben eidereenden gezien en een paar kopjes van zeehonden. Als we net op weg zijn zie we een muskusos bovenop een bergje: witte poten, witte langharige rug en verder een zwarte langharige voddenbaal. Genoeg haar om het niet koud te krijgen hier in de winter. Dan wordt het steeds stiller in onze boot omdat er niet zo veel te zien is. De zeehonden die de andere boten hebben gezien, verdwijnen onder water als wij er aan komen.
Maar dan …
De zon gaat onder en verlicht nog net het eiland waar we op af varen. Het rood van de stenen licht prachtig op. En op een rotsrichel loopt … een ijsbeer!! Whoopie!! Hij is prachtig te zien, wandelt over de rode rotsen en gaat af en toe liggen om ons in de gaten te houden. Het is in één woord ‘prachtig’. Onze boot barst los in uitroepen in de overtreffende trap. Eén woord blijkt toch niet genoeg om dit te beschrijven. IJsberen komen niet veel meer voor op Groenland, in tegenstelling tot Spitsbergen waar ze nog wel talrijk zijn. Dus we hebben enorm geluk. En zo voelt het ook.
Na ons topuitje is er weer een recap & briefing en dan diner. Het is een heldere avond. Als we naar bed gaan rond tien uur is het noorderlicht nog niet te zien.
Gestrand op Ella Island
Als we de hut op Ella Island in lopen, krijgen we een bijzonder verhaal te horen van Kate. Kate is ook een passagier op de Ocean Albatros. Zij is al eerder op Ella Island geweest, onder minder prettige omstandigheden.
Jaren gelden deed Kate in de zomerperioden vaak onderzoek met haar man en een klein team langs de noord-oost kust van Groenland. Dat ging niet altijd goed. Eén keer vroren ze vast met de boot vlakbij Ella Island. Ze konden niet meer verder en dus ook niet meer terug naar IJsland. Om te overleven verlieten zij hun boot en zochten een schuilplaats in de hut die wij vandaag bezoeken. Een vliegtuig heeft hen uit hun benarde situatie gered.
Als wij de hut binnen lopen, vertelt Kate net over haar belevenissen en hoe het was om hier beschutting te zoeken [later vandaag zal ze er ook tijdens de recap & briefing over vertellen]. Ze wijst het bed aan waar ze heeft geslapen en constateert dat het raam nog steeds kiert en tocht. Ze vertelt dat het de regel is om in een hut de lucifers zo achter te laten dat het houten uiteinde een stuk uit het doosje steekt. Een volgende bezoeker aan de hut die er beschutting zoekt, zal namelijk waarschijnlijk bevroren vingers hebben waardoor de luciferhoutjes niet uit het doosje te krijgen zijn om de kachel aan te steken en op te warmen. Vanaf nu zullen we in alle hutten die we komende dagen bezoeken luciferdoosjes zien waar de houten stokjes half uit steken. Leuk dat als je meer weet, je ook meer ziet.